Sepsis (Kanda Enfeksiyon) Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Sepsis, halk arasında kanda enfeksiyon olarak bilinen ve vücudun enfeksiyona karşı verdiği aşırı tepki sonucu gelişen, hayati risk taşıyan bir tablodur. Normalde bağışıklık sistemi, mikroplarla savaşarak enfeksiyonları kontrol altına alır. Ancak bazı durumlarda bu yanıt, kontrolden çıkarak organlara ve dokulara zarar verir. İşte bu tabloya sepsis denir.
Kanda Enfeksiyon Neden Olur?
Sepsis genellikle bakteriyel enfeksiyonlar sonucunda ortaya çıkar. Daha nadir olarak virüsler, mantarlar veya parazitler de tetikleyici olabilir. En sık nedenler şunlardır:
- Akciğer enfeksiyonları (zatürre)
- İdrar yolu enfeksiyonları
- Karın içi enfeksiyonlar (örneğin apandisit, safra yolu enfeksiyonu)
- Cilt enfeksiyonları (örneğin selülit, yara enfeksiyonları)
- Kateter, protez veya tıbbi cihaz kaynaklı enfeksiyonlar
Belirtileri Nelerdir?
Sepsis, erken dönemde grip benzeri şikâyetlerle karıştırılabilir. Ancak hızla ağırlaşabilen belirtileri vardır:
- Yüksek ateş veya tam tersi düşük vücut ısısı
- Hızlı kalp atımı ve hızlı nefes alma
- Şiddetli halsizlik, bilinç bulanıklığı
- İdrar miktarında azalma
- Deride solukluk, morarma veya beneklenme
Bu belirtiler görüldüğünde vakit kaybetmeden tıbbi yardım alınmalıdır.
Sepsis İçin Risk Oluşturan Faktörler Nelerdir?
Herkeste görülebilmekle birlikte bazı gruplar daha yüksek risk altındadır:
- Bebekler ve ileri yaşlılar
- Bağışıklık sistemi zayıf kişiler (kanser tedavisi görenler, organ nakli yapılanlar, kronik hastalar)
- Yoğun bakımda yatan veya uzun süre hastanede kalan hastalar
- Diyabet, böbrek yetmezliği, karaciğer hastalığı gibi kronik hastalıkları olanlar
- Cerrahi operasyon geçirenler
Nasıl Teşhis Edilir?
Sepsis tanısı, klinik bulgular ve laboratuvar testleri ile konur.
- Kan testleri: Enfeksiyon göstergeleri (yüksek lökosit, CRP, prokalsitonin)
- Kan kültürü: Enfeksiyona neden olan mikrobu belirlemek için
- Görüntüleme yöntemleri: Enfeksiyon odağını saptamak için (akciğer filmi, ultrason, BT)
- Organ fonksiyon testleri: Böbrek, karaciğer ve pıhtılaşma sisteminin etkilenip etkilenmediğini anlamak için
Nasıl Tedavi Edilir?
Sepsis, acil müdahale gerektiren bir durumdur ve çoğu zaman yoğun bakımda tedavi edilir:
- Antibiyotik tedavisi (hızla başlanmalıdır)
- Sıvı desteği (damar yoluyla sıvı verilmesi)
- Oksijen tedavisi veya solunum desteği
- Organ destek tedavileri (örneğin diyaliz, solunum cihazı)
- Kaynak kontrolü: Enfeksiyonun kaynağının temizlenmesi (örneğin apandisit ameliyatı, iltihaplı kateterin çıkarılması)
Sepsisi Önlemenin Yolları Nelerdir?
Sepsisi önlemenin en etkili yolu enfeksiyonların erken tanı ve tedavisidir. Bunun yanında:
- Aşılar (zatürre, grip ve çocukluk çağı aşıları)
- El hijyeni ve temizlik alışkanlıkları
- Yara bakımı ve cerrahi sonrası dikkatli takip
- Kronik hastalıkların düzenli tedavisi
- Hastanelerde enfeksiyon kontrol önlemlerine uyulması
“Sepsis, erken tanı ve hızlı tedavi ile önlenebilir bir ölüm sebebidir. “Kanda enfeksiyon” kavramını hafife almamak, riskli gruplarda dikkatli olmak ve belirtiler görüldüğünde vakit kaybetmeden doktora başvurmak hayati önem taşır.”